1
دانشیار گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران.
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران.
10.22034/hsr.2025.51636.1038
چکیده
در منابع حدیثی شیعه، علاوه بر روایات فراوانی که بر اعلان ولادت امام مهدی (ع) دلالت دارند، روایاتی دیگر نیز وجود دارند که در ظاهر با روایات دستۀ قبل در تعارض‌اند و دلالت بر اخفای ولادت امام مهدی (ع) دارند. در رساله‌ای دانشگاهی به زبان عربی با عنوان «الروایات الواردة فی المهدی فی الکتب الحدیثیة المعتمدة عند الشیعة الاثنی عشریة؛ دراسة نقدیة» نوشتۀ «ولید بن صالح باصمد» با تمسک به این روایات و امثال آن، ادعا شده که روایات شیعی در باب مهدویت، ضعیف، متعارض و غیر قابل جمع‌اند و لذا اصل مهدویت مورد نظر شیعه، محل تردید و تشکیک است. پژوهش حاضر، با هدف پاسخ به شبهات رسالۀ مذکور در خصوص ولادت امام مهدی (ع) و با استفاده از روش «توصیف و تحلیل»، ابتدا ادعای مطرح شده را ذیل دو بخش روایات دالّ بر اعلان ولادت و روایات دالّ بر اخفای ولادت دسته‌بندی و گزارش نموده، سپس با بررسی سند و متن تک‌تک روایات، نتیجه می‌گیرد که گرچه بر اساس هر دو رویکرد اعتبارسنجی راوی‌محور و قرینه محور، روایات معتبری در هر دسته وجود دارند، اما می‌توان میان دلالت آن‌ها جمع کرد؛ بدین‌گونه که منظور از اخفاء ولادت، اخفای عمومی و منظور از اعلان ولادت نیز، اعلان برای خواصّ است که این دوگانگی در اخفاء یا اعلان، متأثر از شرایط خفقان حاکم بر زمانۀ امام حسن عسکری (ع)، لازمۀ حفاظت از حجت خدا بوده است. لذا این دو دسته روایت به ظاهر متعارض، با یکدیگر قابل جمع دلالی هستند و نیازی به ترجیح یکی بر دیگری نیست.
زرنوشه فراهانی, حسن, & هرمزی, زینب. (1403). نقد ادعای «ولید بن صالح باصمد» دربارۀ تعارض روایات شیعی مربوط به «ولادت امام مهدی (ع)». مطالعات و تحقیقات حدیثی, 2(1), 3-44. doi: 10.22034/hsr.2025.51636.1038
MLA
حسن زرنوشه فراهانی; زینب هرمزی. "نقد ادعای «ولید بن صالح باصمد» دربارۀ تعارض روایات شیعی مربوط به «ولادت امام مهدی (ع)»". مطالعات و تحقیقات حدیثی, 2, 1, 1403, 3-44. doi: 10.22034/hsr.2025.51636.1038
HARVARD
زرنوشه فراهانی, حسن, هرمزی, زینب. (1403). 'نقد ادعای «ولید بن صالح باصمد» دربارۀ تعارض روایات شیعی مربوط به «ولادت امام مهدی (ع)»', مطالعات و تحقیقات حدیثی, 2(1), pp. 3-44. doi: 10.22034/hsr.2025.51636.1038
VANCOUVER
زرنوشه فراهانی, حسن, هرمزی, زینب. نقد ادعای «ولید بن صالح باصمد» دربارۀ تعارض روایات شیعی مربوط به «ولادت امام مهدی (ع)». مطالعات و تحقیقات حدیثی, 1403; 2(1): 3-44. doi: 10.22034/hsr.2025.51636.1038
)