تحلیل محتوای روایات مهدوی کتاب بصائر الدرجات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22034/hsr.2025.51729.1052

چکیده

کتاب «بصائر الدرجات » اثر محمد بن حسن صفار به عنوان یکی از قدیمی‌ترین منابع برجای مانده از دوران آغازین غیبت صغرا می‌تواند با رویکرد مهدویت مورد کاوش قرار گیرد. در این منبع، 37 روایت، بدون تکرار به مسئله مهدویت پرداخته است. از آنجا که موضوعات متنوع مهدوی در این روایات به چشم می آید؛ این پژوهش در صدد است با روش «تحلیل محتوا» ابتدا به شناسایی موضوعات اصلی و فرعی روایات مهدوی بصائر پرداخته و سپس مقوله های اصلی را طبقه بندی و تحلیل نماید. ازبررسی مجموع روایات، 9 موضوع اصلی در قالب 44 مفهوم استخراج شدموضوعاتی مانند سیره امام مهدی(عج) در عصر ظهور، میراث بری حضرت، هدف ظهور، یاران امام و برکات عصر ظهور تمرکز ویژه وجود دارد. در ادامه بر اساس تحلیل کیفی مهمترین مقوله این اثر «روایات عصر ظهور» شناخته شد. این رویکرد انحصار گرایی می تواند محصول تفکر اصلی مولف در شناساندن علم ویژه اهل بیت و نزدیک پنداشتن دوره ظهور تفسیر شود. وجود برخی از روایات منفرد و عدم نقل آنها تا دوران مرحوم مجلسی نشان از آن دارد که این دست روایات از گفتمان مرسوم محدثان شیعی به دور بوده است؛ اما اصل مضامین در میراث های حدیثی دیگر قابل پیگیری است. .

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 خرداد 1404
  • تاریخ دریافت: 19 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 24 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 05 خرداد 1404
  • تاریخ اولین انتشار: 05 خرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 05 خرداد 1404